Vì sao trẻ tự kỷ nên đến trung tâm can thiệp sớm?

Khi con được chẩn đoán rối loạn phổ tự kỷ, nhiều ba mẹ rơi vào khủng hoảng. Những câu hỏi thường trực là: “Con mình rồi sẽ ra sao?”, “Có nên đưa con đến trung tâm hay tự dạy ở nhà là đủ?”.

Thực tế, cả hai đều quan trọng. Gia đình là môi trường gần gũi nhất, giúp trẻ duy trì thói quen và rèn kỹ năng hằng ngày. Nhưng trung tâm can thiệp sớm lại đóng vai trò quyết định, bởi đây là nơi có môi trường phù hợp, có giáo viên chuyên môn và có lộ trình bài bản giúp con tiến bộ nhanh, bền vững và toàn diện.

Những chia sẻ dưới đây, Trung tâm Hoa Cúc Trắng sẽ cùng ba mẹ tìm hiểu rõ lý do vì sao trẻ tự kỷ nên đến trung tâm can thiệp, thay vì chỉ rèn luyện tại nhà.

Giao tiếp

Khó khăn lớn nhất của trẻ tự kỷ chính là kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội. Nhiều bé không biết cách diễn đạt nhu cầu, không hiểu cảm xúc người khác, thậm chí tránh ánh mắt hay không phản hồi khi được gọi tên. Ở trung tâm, trẻ được:

• Thực hành giao tiếp hàng ngày với thầy cô và bạn bè.
• Được hướng dẫn từng bước nhỏ: biết gọi, biết chào, biết chờ lượt.
• Được “mô phỏng” những tình huống xã hội quen thuộc như đi chợ, đi học, chơi nhóm.

Nhờ môi trường nhiều tương tác, trẻ dần biết cách kết nối tự nhiên với mọi người, một điều rất khó đạt được nếu chỉ luyện tập đơn lẻ ở nhà.

Hoạt động

Một mình ở nhà, trẻ tự kỷ dễ rơi vào vòng lặp hành vi như chơi mãi một trò, xem đi xem lại một đoạn video, hoặc tập trung vào đồ vật thay vì người. Điều này khiến con kém hứng thú, giảm khả năng học tập.

Ngược lại, tại trung tâm:

• Trẻ được tham gia nhiều tiết học khác nhau: cá nhân, nhóm nhỏ, vận động, nghệ thuật.
• Hoạt động luôn thay đổi để kích thích sự tò mò, giúp trẻ không nhàm chán.
• Xen kẽ giữa “học” và “chơi” để con duy trì sự tập trung.

Nghiên cứu khoa học cho thấy: sự đa dạng hoạt động giúp não bộ trẻ tự kỷ phát triển kết nối thần kinh mạnh mẽ hơn, từ đó cải thiện nhận thức và hành vi.

Vui chơi

Trò chơi với bạn bè đồng trang lứa là con đường tự nhiên nhất để học kỹ năng xã hội. Tuy nhiên, nhiều trẻ tự kỷ lại khó tham gia vào những trò chơi tập thể, dễ bị bạn bè xa lánh.

Ở trung tâm, các trò chơi được thiết kế vừa sức và phù hợp độ tuổi:

• Trò chơi ghép hình rèn sự tập trung.
• Trò chơi xếp hàng chờ lượt giúp học kiên nhẫn.
• Trò chơi đóng vai (bác sĩ – bệnh nhân, cô giáo – học sinh) giúp con hiểu và nhập vai xã hội.

Nhờ đó, con vừa được chơi đúng với lứa tuổi, vừa hình thành kỹ năng quan trọng cho việc hòa nhập sau này.

Kế hoạch

Mỗi trẻ tự kỷ đều khác nhau. Có bé nói tốt nhưng chậm kỹ năng xã hội, có bé ngược lại. Có những bé rất thông minh, nhận thức tốt nhưng hành vi thường khó kiểm soát,… Chính vì vậy, trung tâm xây dựng kế hoạch can thiệp cá nhân phù hợp cho từng trẻ:

• Xác định mục tiêu ngắn hạn và dài hạn rõ ràng.
• Có tiêu chí đánh giá cụ thể theo từng giai đoạn.
• Phụ huynh được cập nhật tiến bộ của con thường xuyên.

Ví dụ: Một bé 4 tuổi có thể được đặt mục tiêu “nói câu 3–4 từ để diễn đạt nhu cầu” trong vòng 3 tháng. Khi đạt được, mục tiêu sẽ nâng lên thành “chủ động hỏi – đáp trong giao tiếp”.

Nhờ có kế hoạch bài bản, trẻ tiến bộ không bị “ngẫu hứng”, mà từng bước rõ ràng, chắc chắn.

Ba mẹ

Ba mẹ không chỉ là người chăm sóc mà còn là người đồng hành chính trong quá trình can thiệp. Trung tâm không thay thế gia đình, mà hỗ trợ để ba mẹ biết cách rèn con đúng phương pháp.

Khi đến trung tâm, phụ huynh sẽ được:

• Tư vấn cách xử lý hành vi của trẻ tại nhà.
• Học cách tạo môi trường giao tiếp tự nhiên trong sinh hoạt hằng ngày.
• Chia sẻ cùng những gia đình có hoàn cảnh tương tự để giảm bớt lo lắng, cô đơn.

Khi ba mẹ hiểu và đồng hành đúng cách, con sẽ được rèn luyện xuyên suốt cả ở nhà lẫn tại trung tâm, từ đó tiến bộ nhanh và ổn định hơn.

Thực tế tại Trung tâm Hoa Cúc Trắng, nhiều bé ban đầu chỉ biết gọi tên đơn giản, không chịu nhìn vào mắt người khác. Sau một thời gian can thiệp bài bản, bé đã biết chào hỏi, nói câu ngắn, chơi nhóm cùng bạn.

Nhiều trường hợp, sau một thời gian can thiệp, trẻ đã có thể: Tự tin bước vào tiểu học, theo kịp chương trình học, hòa nhập với bạn bè mà không còn rụt rè nhút nhát, tách biệt. Thậm chí có một số bạn mạnh dạn, học hành đạt kết quả xuất sắc,…

Đó là thành quả mà chỉ có môi trường can thiệp chuyên biệt tại trung tâm mới đem lại.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực can thiệp sớm cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ, đội ngũ giáo viên nhiều kinh nghiệm, tâm huyết với nghề, đầy tình yêu thương trẻ. Trung tâm Hoa Cúc Trắng đã đồng hành cùng hàng trăm gia đình. Chúng tôi tin rằng:

• Mỗi trẻ đều có khả năng phát triển.
• Can thiệp đúng thời điểm sẽ mở ra tương lai tốt đẹp hơn.
• Sự kết hợp giữa gia đình và trung tâm chính là chìa khóa thành công.

Hãy để Hoa Cúc Trắng cùng ba mẹ mở ra cho con cánh cửa mới đầy yêu thương và hy vọng.